Afsluiting van de bovenste holle ader bij ongeneeslijke kanker

Is je bovenste holle ader afgesloten door bijvoorbeeld een tumor of bloedprop? Dan kan het bloed niet goed weg uit het bovenste deel van je lichaam. Dat kan klachten geven. Vaak is er iets aan te doen.

Lees op deze pagina over:

• Wat is een verstopte bovenste holle ader?
• Oorzaken van een verstopte bovenste holle ader
• Verstopte bovenste holle ader bij ongeneeslijke kanker: wat is eraan te doen?
• Wat kun je zelf doen?
• Wat wil je en wat vind je belangrijk?

Wat is een verstopte bovenste holle ader? 

De bovenste holle ader is het bloedvat dat het bloed vanuit het hoofd-halsgebied en de armen terugvoert naar het hart. 

Deze ader kan verstopt raken of dichtgedrukt worden. Bijvoorbeeld door een bloedstolsel of een tumor. Dan kan het bloed niet goed weg uit het bovenste deel van je lichaam. Dat kan klachten geven.

De Latijnse naam voor bovenste holle ader is vena cava superior. Daarom heet een afsluiting van die ader ook wel het vena cava superior syndroom.

Klachten bij een verstopte bovenste holle ader

Als je een verstopte bovenste holle ader hebt, kun je last hebben van: 

• een opgezet gezicht 
• een opgezette hals en/of armen 
• dikke, kronkelige aders in de hals of op je borstkas 
• kortademigheid (dyspneu) 
• hoesten 

Je kunt ook last hebben van: 

• heesheid 
• flauwvallen 
• hoofdpijn 
• problemen met slikken 
• duizeligheid 
• verwardheid 
• niet goed kunnen zien 

Oorzaken van een verstopte bovenste holle ader

Meestal komt een verstopte bovenste holle ader door: 

• Een tumor die de bovenste holle ader dichtdrukt. Dit komt vooral voor bij longkanker, lymfeklierkanker en borstkanker.
• Een bloedprop in de ader (trombose) die meestal veroorzaakt wordt door een centraal veneuze katheter. Dat is een infuus dat met de punt in de bovenste holle ader ligt.

Oorzaken die niet zo vaak voorkomen zijn: 

• infecties (zoals tuberculose, syfilis)
• ontstekingen achter het borstbeen (door bestraling of een infectie) 
• sarcoïdose (een ziekte waarbij ontstekingen ontstaan in verschillende organen en weefsels) 
• een verwijd bloedvat (aneurysma) 
• een verwonding

Een verstopte bovenste holle ader: wat is er aan te doen?

Heb je last van een opgezet gezicht of een opgezette hals en/of armen? En kun je moeilijk ademen? Bespreek dit dan met je arts of verpleegkundige. De arts onderzoekt je. Samen bespreek je of er iets aan je klachten te doen is.

Onderzoek

De arts stelt je vragen en onderzoekt je. De arts kan ook extra onderzoek voorstellen, zoals: 

• Röntgenfoto van je borstkas. 
• CT-scan van je borstkas. 
• Onderzoek van je bloedvaten met contrastvloeistof. Dit is een stof die in de bloedvaten wordt gespoten. De vloeistof zorgt ervoor dat de bloedvaten goed te zien zijn op een röntgenfoto of scan.
• Weefselonderzoek om te kijken of er sprake is van kanker of een andere ziekte.

Behandeling van kortademigheid

Heb je last van kortademigheid? Dan kun je soms dexamethason, zuurstof en/of morfine krijgen. De arts bespreekt met je of dit echt nodig is. 

Behandeling van de oorzaak

Is de oorzaak van de verstopte bovenste holle ader duidelijk? Dan kan die oorzaak meestal behandeld worden. 

Deze behandelingen zijn mogelijk:

• Bloedverdunners: bij een bloedstolsel dat ontstaan is door een centraal veneuze katheter. 
• De centraal veneuze katheter weghalen, als er een bloedstolsel zit en als bloedverdunners niet genoeg helpen. 
• Chemotherapie of anti-hormonale therapie bij tumoren die daar gevoelig voor zijn.
• Bestraling. De arts adviseert deze behandeling alleen als de tumor niet reageert op chemotherapie of anti-hormonale therapie. Of als je deze behandelingen al eerder hebt gehad.
• Een buisje (stent) in je ader en bloedverdunners. Hierbij wordt een slangetje ingevoerd via een ader in je lies naar de bovenste holle ader. Via dat slangetje wordt de stent ingebracht. Deze behandeling gebeurt op de röntgenafdeling. 

Wat kun je zelf doen?  

Aan de verstopping van de ader kan je zelf niets doen. Je kunt er wel voor zorgen dat er geen extra bloed naar je hoofd stroomt door: 

• niet te bukken 
• het hoofdeinde van je bed omhoog te zetten
• losse kleding te dragen 

Worden je klachten erger? Of krijg je andere klachten? Praat daar dan over met je (huis)arts. 

Wat wil je en wat vind je belangrijk?

Als je arts je een behandeling voorstelt, hoef je daar geen ‘ja’ op te zeggen. Het is erg belangrijk om goed na te denken over wat jij zelf wil. Vraag gerust naar de voordelen en de nadelen van de behandelingen. Wat weegt voor jou het zwaarst? Wat wil je wel, en wat wil je niet?

Bespreek je wensen met je arts, zorgverleners en naasten. Vertel hun duidelijk wat je wilt. Dan kunnen zij jou de zorg bieden die bij jou past.