Slaapproblemen bij ongeneeslijke kanker

Slecht slapen komt vaak voor bij ongeneeslijke kanker. Op deze pagina lees je wat eraan te doen is. Bekijk ook de tips om beter te slapen. 

Lees op deze pagina over:

• Slaapproblemen bij ongeneeslijke kanker
• Oorzaken van slaapproblemen
• Slecht slapen bij ongeneeslijke kanker: wat is er aan te doen?
• Wat kun je zelf doen bij slaapproblemen?
• Wat wil je en wat vind je belangrijk?

Slaapproblemen bij ongeneeslijke kanker

Niet kunnen slapen of niet goed slapen komt vaak voor bij mensen met kanker in de palliatieve fase. Je slaapt bijvoorbeeld slecht in, slaapt slecht door of je wordt te vroeg wakker. Of als je wel slaapt, is dat misschien heel licht (slechte slaapkwaliteit).

Je kunt ook last hebben van andere slaapproblemen, zoals: 

• te veel slapen
• slaperig zijn 
• slaapwandelen 
• nachtmerries 
• slapen en wakker zijn op ‘verkeerde’ tijden, bijvoorbeeld overdag veel slapen en ’s nachts wakker liggen 

Klachten door slaapproblemen

Als je slecht slaapt, kan dat invloed hebben op je dagelijks leven. Je kunt dan last krijgen van klachten zoals:

• vermoeidheid
• je hoofd er niet bij kunnen houden, niet helder kunnen denken 
• niet goed om kunnen gaan met stress of drukte 
• somber of prikkelbaar worden 
• depressief worden 
• niet kunnen genieten 

Oorzaken van slaapproblemen

Niet of niet goed slapen kan verschillende oorzaken hebben. Misschien ben je angstig of gespannen en pieker je veel. Of heb je lichamelijke klachten die je uit je slaap houden, zoals pijn, hoesten, jeuk, onrust.

Slecht slapen kan ook een bijwerking zijn van medicijnen die je gebruikt. Het kan ook zijn dat je overdag veel slaapt, waardoor je ’s nachts weer moeilijker in slaap valt. Er zijn tal van oorzaken.

Slecht slapen bij ongeneeslijke kanker: wat is er aan te doen?

Vertel je arts over je slaapproblemen, ook als de arts er niet naar vraagt. Samen kun je kijken of er wat aan te doen is.

Onderzoek bij slaapproblemen

De arts stelt jou of je naasten vragen over je slaapgewoontes en slaapproblemen. En onderzoekt of er lichamelijke of geestelijke oorzaken zijn voor het slechte slapen. 

Behandeling van slaapproblemen

Als de oorzaak van de slaapproblemen bekend is, bespreekt de arts met je wat eraan te doen is. Heb je bijvoorbeeld last van pijn, dan kun je misschien extra pijnstillers krijgen. En bij jeuk kunnen een crème of medicijnen soms helpen. Hangt het slechte slapen samen met medicijnen, dan kan je medicatie aangepast worden. Je krijg dan bijvoorbeeld een lagere dosis of een ander middel. Samen met jou zoekt de arts naar oplossingen.

De arts kan ook slaapmiddelen voorschrijven als dat nodig is. Bespreek dit met je arts.

Een verwijzing naar een fysiotherapeut en/of psycholoog voor ontspanningsoefeningen of cognitieve gedragstherapie kan soms ook een optie zijn. Je kunt ook zelf om een verwijzing vragen.

Je kunt zelf ook een aantal dingen doen om te zorgen dat je beter slaapt. Je naasten kunnen je daar misschien bij helpen.

Slaapomgeving

Goed slapen begint met een rustige, prettige omgeving. Denk bijvoorbeeld aan: 

• Rust en stilte ’s nachts.
• Een donkere kamer, eventueel met een nachtlampje. 
• Weten dat er iemand in de buurt is als je hulp nodig hebt. 
• Rustgevende muziek. 
• Pyjama of nachtpon die lekker zit. 
• Goed opgemaakt bed met een goed matras en hoofdkussen. 
• Frisse lucht en prettige temperatuur in de kamer. 

Ook belangrijk: gebruik de slaapkamer alleen om te rusten, te slapen of te vrijen.

Overdag 

• Sta elke dag op dezelfde tijd op, ook als je je nog niet uitgeslapen voelt.
• Probeer overdag zo veel mogelijk wakker te zijn.
• Zorg dat je overdag of vroeg in de avond wat beweging neemt. 

Voor het slapen gaan 

• Maak als dat kan een kleine wandeling voor het slapen gaan, maar span je niet te veel in.
• Stop een uur voor het slapengaan met kijken naar tv, tablet, computer en smartphone.
• Probeer je te ontspannen vóór je gaat slapen, maak je gedachten rustig.
• Doe altijd dezelfde dingen voor je gaat slapen. 
• Ga pas naar bed als je slaperig bent.
• Drink geen koffie en alcohol en eet geen grote maaltijd in de uren voor je gaat slapen.
• Zorg dat je niet meer hoeft te poepen of plassen. 

Als je wakker ligt

• Draai de wekker om, dan zie je niet telkens hoe lang je wakker ligt. 
• Sta op als je na een kwartier nog niet slaapt en ga pas weer naar bed als je slaperig bent. 
• Probeer om zo ontspannen mogelijk te blijven en te accepteren dat je wakker bent. Het klinkt raar, maar dat helpt vaak het beste.
• Gebruik oordopjes als je last hebt van de geluiden om je heen.

Bekijk ontspanningsoefeningen die je thuis zelf kunt doen.

Wat wil je en wat vind je belangrijk?  

Genoeg rust en slaap krijgen is erg belangrijk voor je lichamelijke én geestelijke gezondheid. Heb je problemen met slapen? Praat erover met je (huis)arts, je naasten en je verzorgers. Zeg duidelijk waar je last van hebt en wat je wilt. Dan kan iedereen zijn of haar best doen om jou een betere nachtrust te geven.