Depressie bij ongeneeslijke kanker

Als je weet dat je niet meer beter wordt, ziet je leven er ineens heel anders uit. Dat is iets waar je aan moet wennen. Verdriet, angst en somberheid zijn heel normaal. Maar als je sombere stemming ernstig is en lang aanhoudt, dan kun je in een depressie raken. 

Lees op deze pagina over:

• Wat is een depressie?
• Oorzaken van depressie bij ongeneeslijke kanker
• Onderzoek
• Depressie bij ongeneeslijk kanker : wat is eraan te doen?
• Wat kun je zelf doen bij een depressie?
• Wat wil je en wat vind je belangrijk

Of ga direct naar de tips voor naasten

Wat is een depressie?

Bij een depressie ben je het grootste deel van de tijd somber. Je kunt nergens van genieten, hebt minder plezier in het leven, en de dingen en mensen om je heen interesseren je weinig of niets. Deze gevoelens zijn bijna altijd aanwezig: de meeste dagen en een groot deel van de dag.

Misschien herken je dit:

• Je hebt geen interesse of plezier in bijna alle activiteiten. 
• Je bent moe of lusteloos en hebt geen energie. 
• Je kunt niet goed slapen, of je slaapt juist heel veel. 
• Je hebt geen zin in eten. 
• Je valt af.
• Je bent druk in je hoofd.
• Je hebt geen hoop (‘er is geen toekomst meer’). 
• Je voelt je over veel dingen schuldig (’het is allemaal mijn schuld’). 
• Je voelt je waardeloos (‘ik ben niks waard’). 
• Je denkt vaker aan de dood en soms ook over zelfmoord. 

De kanker is niet de oorzaak van depressie. Mensen die geen kanker hebben kunnen immers ook depressief worden. Weten dat je niet meer geneest van kanker, speelt natuurlijk wel een rol bij een depressie.

Vaak spelen ook andere dingen een rol. Bijvoorbeeld aanhoudende pijn door de tumor of de behandeling, een slechte conditie, slecht slapen, bloedafwijkingen (bijvoorbeeld een te hoog calciumgehalte in je bloed), bijwerkingen van de behandelingen of de medicijnen en andere ziektes naast de kanker. 

Risicofactoren voor een depressie

De kans dat je een depressie krijgt is groter:

• als je eerder een depressie hebt gehad.
• als je verslaafd bent aan alcohol of andere middelen.
• als je nare dingen hebt meegemaakt.
• als je het gevoel hebt dat je alles alleen moet doen.
• als er depressie in je familie voorkomt. 

Depressie bij ongeneeslijke kanker: wat is eraan te doen?

Als je lange tijd erg somber bent, praat er dan over met je arts en/of verpleegkundige. Vaak is er iets aan te doen, waardoor je je beter voelt. 

Onderzoek 

De arts stelt je vragen over hoe je je voelt. Het kan zijn dat de arts daarbij een speciale vragenlijst met je doorneemt. Als het nodig is, vraagt je arts advies aan een psychiater met ervaring in de palliatieve zorg.

Behandeling van de oorzaak van een depressie

Als bekend is waar de depressie door komt, is het belangrijk om de oorzaak of oorzaken aan te pakken, bijvoorbeeld door: 

• behandeling van pijn 
• behandeling van te hoog calcium in je bloed 
• aanpassen van je medicijnen
• aanpassen van de behandeling van je ziekte 
• behandeling van andere ziekte(s) die je misschien hebt

Behandeling van de klachten

Behandeling van de oorzaken kan niet altijd of helpt niet, of niet genoeg. Dan kunnen deze dingen helpen:

• gesprekken die je steun en houvast geven 
• psychotherapie 
• behandeling met medicijnen: antidepressiva

Laat de zorgverlener in je individuele zorgplan opschrijven hoe je naasten en ander zorgverleners het beste met je om kunnen gaan. Ook dat kan helpen.

Je kunt zelf proberen je depressie te verminderen. Anderen kunnen je daarbij steunen. Hier vind je een aantal tips en adviezen:

Probeer dagelijks te bewegen, voor zover mogelijk

Ga regelmatig een stukje wandelen, fietsen of zwemmen. Of ga onder begeleiding trainen in de sportschool. Regelmatig bewegen kan ervoor zorgen dat je je beter voelt. Lees verder over bewegen bij kanker en depressie. 

Praat over je gevoelens

Als je ongeneeslijke kanker hebt, is er kans dat anderen je depressie niet opmerken. Ze zien je sombere stemming als een normale reactie die ‘erbij hoort'. 

Daarom is het heel goed om over je gevoelens te praten. Maak duidelijk dat je je somber voelt. Praat erover met je arts. Hij of zij kan samen met jou kijken of je een depressie hebt, en wat eraan te doen is.

Ook als je je (nog) niet somber voelt, is het goed om met je arts over je gevoelens te praten. Die kan jou en je naasten advies geven over hoe je een depressie kunt voorkómen.  

Kijk of aanvullende zorg kan helpen

Er zijn ook veel vormen van aanvullende zorg die kunnen helpen bij depressie, zoals:

• mindfulness 
• ontspanningsoefeningen
• geleide visualisatie 
• yoga 
• massage 
• muziektherapie 

Wat wil je en wat vind je belangrijk?  

Heb je veel last van somberheid, en wordt je leven erdoor beheerst? Praat er dan over met je arts en/of je verzorgers. Wat maakt voor jou het leven zinvol? Wat wil je nog doen? Wat wil je nog regelen? Van welke dingen kan je genieten? Want hoe vreemd het misschien ook klinkt: de palliatieve fase kan mooi en waardevol zijn. Wees niet bang om daar over te praten en je naasten en zorgverleners te vertellen wat jij wilt. 

Een depressie is ook heel zwaar voor de mensen die dicht bij je staan. Het is belangrijk dat ook zij steun krijgen. 

Tips voor naasten: 

• Vraag niet teveel van jezelf. 
• Bespreek je gevoelens met mensen die dichtbij je staan. 
• Durf om hulp te vragen.
• Neem elke dag even tijd om iets te doen wat je leuk of ontspannend vindt.
• Vraag je huisarts met wie je kunt praten of wie jou kan begeleiden.